Τι είναι ο ψευδάργυρος;

Ο ψευδάργυρος είναι ένα από τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, πράγμα το οποίο σημαίνει πως το σώμα μας δεν μπορεί να το παράγει μόνο του και πρέπει να το λάβει μέσω της τροφής που καταναλώνουμε.

Σημειωτέων πως το σώμα μας δεν μπορεί να αποθηκεύσει τον ψευδάργυρο, πράγμα που σημαίνει πως πρέπει να καταναλώνουμε ικανή ποσότητα σε καθημερινή βάση για να καλύψουμε τις ημερήσιες ανάγκες μας.

Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για μια σειρά από σημαντικές διαδικασίες στον οργανισμό μας όπως:

  • Έκφραση γονιδίων
  • Ενζυμική δράση
  • Εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού
  • Σύνθεση πρωτεϊνών
  • Σύνθεση του DNA
  • Επούλωση τραυμάτων
  • Ανάπτυξη του οργανισμού μέχρι την ενηλικίωση

Ο ψευδάργυρος βρίσκεται σε μια σειρά από τρόφιμα τόσο από το φυτικό όσο και το ζωικό βασίλειο.

Εμπλουτισμένα τρόφιμα με ψευδάργυρο όπως τα δημητριακά, οι μπάρες δημητριακών και άλευρα περιέχουν συνθετικές μορφές ψευδαργύρου.

Ο ψευδάργυρος υπάρχει επίσης και σε μια σειρά από συμπληρώματα διατροφής αλλά και προϊόντα OTC όπως αποσυμφορητικά μύτης, καραμέλες και παστίλιες για το λαιμό και αναβράζοντα δισκία.


Οι ιδιότητες του ψευδαργύρου στο σώμα

Ο ψευδάργυρος είναι ένα ζωτικής σημασίας μέταλλο με πολλαπλές ιδιότητες και ρόλους στον ανθρώπινο οργανισμό.

Είναι το 2ο στοιχείο σε συγκέντρωση μετά το σίδηρο στο σώμα και το συναντούμε σε κάθε κύτταρο του οργανισμού.

Συμβάλλει ενεργά σε περισσότερες από 300 ενζυμικές δράσεις, με ενεργό ρόλο στο μεταβολισμό, την πέψη των τροφών, τη λειτουργία του νευρικού συστήματος καθώς και πολλές άλλες διαδικασίες.

Ο ψευδάργυρος παίζει καταλυτικό ρόλο στην ανάπτυξη και λειτουργία των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος.

Είναι επίσης απολύτως απαραίτητος για την καλή υγεία και όψη του δέρματος, τη σύνθεση DNA και πρωτεϊνών.

Πρέπει να σημειώσουμε πως ο ψευδάργυρος έχει πρωτεύων ρόλο στην ανάπτυξη του ανθρώπου μέχρι την ενηλικίωση καθώς συμβάλλει στην ομαλή διαίρεση, πολλαπλασιασμό και ανάπτυξη των κυττάρων σε όλους τους ιστούς του σώματος.

Ο ψευδάργυρος είναι επίσης απαραίτητος για τη λειτουργία των αισθητήριων οργάνων της οσμής και της όσφρησης.

Ένα από τα ένζυμα που σχετίζονται με την εύρυθμη λειτουργία αυτών των αισθητηρίων οργάνων εξαρτάται από τον ψευδάργυρο, πράγμα που σημαίνει πως η έλλειψή του προκαλεί έλλειψη όσφρησης και γεύσης!


Τα οφέλη του ψευδαργύρου για την υγεία

Παρακάτω θα δούμε αναλυτικά όλα τα οφέλη που έχει ο ψευδάργυρος για τον οργανισμό όταν βρίσκεται σε επάρκεια.

  • Θωρακίζει το ανοσοποιητικό σύστημα
  • Ο ψευδάργυρος συμβάλλει στο να έχουμε ένα δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα. Καθώς συμβάλλει στη λειτουργία των κυττάρων και στην αποστολή και λήψη σημάτων, η έλλειψη ψευδαργύρου μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη ανοσοαντίδραση.
  • Τα συμπληρώματα ψευδαργύρου ενεργοποιούν συγκεκριμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού και μειώνουν το οξειδωτικό στρες.
  • Μελέτες έδειξαν πως η καθημερινή λήψη 80–92 mg ψευδαργύρου ενδέχεται να μειώσει τη διάρκεια ενός κρυολογήματος έως και 33%.
  • Επιπλέον τα συμπληρώματα ψευδαργύρου μειώνουν τις πιθανότητες μολύνσεων και ενισχύουν την ανοσοαντίδραση σε ηλικιωμένα άτομα .
  • Επιταχύνει την επούλωση πληγών και τραυμάτων
  • Ο ψευδάργυρος χρησιμοποιείται συχνά στα νοσοκομεία για την αντιμετώπιση εγκαυμάτων, ελκών και δερματικών τραυματισμών.


Καθώς ο ψευδάργυρος παίζει καταλυτικό ρόλο στη λειτουργία του ανοσοποιητικού, στην ανοσοαντίδραση, στον έλεγχο της φλεγμονής και στη σύνθεση κολλαγόνου, είναι απαραίτητος για την ομαλή επούλωση πληγών και τραυμάτων.

Ο ψευδάργυρος συμβάλλει στην ταχύτερη αποκατάσταση του βλεννογόνου. Έρευνες βρήκαν πως ο ψευδάργυρος βοηθά στην ταχύτερη επούλωση του στομαχικού βλενογόννου σε περιπτώσεις έλκους, ενώ ενισχύει σημαντικά το βλεννογόνο του εντέρου.

Δεν είναι τυχαίο που το δέρμα ως ζωτικό όργανο συγκεντρώνει το 5% της συνολικής ποσότητας ψευδαργύρου που βρίσκεται στο σώμα μας.

Η έλλειψη ψευδαργύρου ενδέχεται να επιβραδύνει την επούλωση πληγών. Στον αντίποδα τα συμπληρώματα ψευδαργύρου ενδέχεται να επιταχύνουν την όλη διαδικασία σε μετατραυματικές καταστάσεις.

Σε μια μελέτη 12 εβδομάδων επάνω σε 60 άτομα με διαβητικό πόδι βρέθηκε πως η χορήγηση 200 mg ψευδαργύρου είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του μεγέθους της πληγής σε σχέση με το γκρουπ που έλαβε placebo.


Ενδέχεται να μειώνει το ρίσκο εμφάνισης ασθενειών που σχετίζονται με τα γηρατειά

Ο ψευδάργυρος ενδέχεται να μειώνει αποτελεσματικά το ρίσκο εμφάνισης προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με τα γηρατειά όπως η πνευμονία, μολύνσεις και εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (AMD).

Ο ψευδάργυρος μειώνει την επίδραση του οξειδωτικού στρες και βελτιώνει την ανοσοαντίδραση, ενισχύοντας τη δράση των Τ κυττάρων καθώς και των φονικών κυττάρων του ανοσοποιητικού τα οποία μας προφυλάσσουν από μολύνσεις.

Ηλικιωμένοι οι οποίοι λαμβάνουν συμπλήρωμα ψευδαργύρου παρουσιάζουν βελτιωμένη αντίδραση στο εμβόλιο της γρίπης καθώς και μειωμένο ρίσκο εμφάνισης πνευμονίας, ενώ παράλληλα παρατηρείται καλύτερη εγκεφαλική επίδοση.

Μια μελέτη επίσης βρήκε πως η λήψη 45 mg ψευδαργύρου ημερησίως ενδέχεται να μειώνει κατά 66% την πιθανότητα μόλυνσης σε ηλικιωμένους.


Τέλος μια μεγάλη μελέτη σε πάνω από 4200 άτομα βρήκε πως η λήψη αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων όπως βιταμίνη Ε, βιταμίνη C, βήτα καροτίνη και 80 mg ψευδαργύρου επιβράδυναν τα προβλήματα όρασης και μείωσαν σημαντικά το ρίσκο εμφάνισης εκφυλισμού της ωχράς κηλίδας AMD.


Ενδέχεται να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της ακμής και του έρπητα

Η ακμή είναι ένα κοινό δερματικό πρόβλημα που απασχολεί σχεδόν το 9.4% του γενικού πληθυσμού παγκοσμίως.

Η ακμή προκαλείτε κατά κύριο λόγο από την ανωμαλία κάποιων δερματικών αδένων που παράγουν τη λιπαρότητα, τη φλεγμονή καθώς και συγκεκριμένα βακτήρια.

Μελέτες έδειξαν πως τόσο οι αλοιφές με ψευδάργυρο που εφαρμόζονται τοπικά όσο και η λήψη συμπληρωμάτων ψευδαργύρου μπορούν να μειώσουν αποτελεσματικά την εκδήλωση της ακμής, μειώνοντας τη φλεγμονή και αναστέλλωντας την εξάπλωση των βακτηρίων που σχετίζονται με αυτήν.

Παράλληλα βρέθηκε πως συμβάλλουν στην μείωση της λιπαρότητας του δέρματος καταστέλλοντας τη δράση των συγκεκριμένων αδένων που υπερλειτουργούν.

Μια άλλη μελέτη βρήκε πως άτομα με ακμή τείνουν να έχουν χαμηλά επίπεδα ψευδαργύρου στον οργανισμό.

Ο ψευδάργυρος έχει επίσης ευεργετική δράση στην αντιμετώπιση του επιχείλιου έρπητα που οφείλεται στο ιό HSV -1 (Herpes Simplex Virus -1). Ο ψευδάργυρος έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση.

Μελέτες έδειξαν πως η τοπική εφαρμογή από αλοιφές με οξείδιο του ψευδαργύρου βοήθησε στην ταχύτερη επούλωση του έρπη καθώς και σε μείωση της έντασης των συμπτωμάτων.


Σταθεροποιεί τα επίπεδα γλυκόζης

Ο ψευδάργυρος συμμετέχει ενεργά στη δράση της ινσουλίνης. Η ινσουλίνη είναι υπεύθυνη για το μεταβολισμό των υδατανθράκων και τη μεταφορά της γλυκόζης στους ιστούς του σώματος.

Έρευνες έδειξαν πως η λήξη σκευασμάτων ψευδαργύρου ενισχύει τη δράση της ινσουλίνης και συμβάλλει στην καλύτερη διαχείριση και έλεγχο του σακχάρου στο αίμα.

Η δράση και τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ευεργετικά σε άτομα που έχουν αντίσταση στην ινσουλίνη καθώς και σε υπέρβαρους.


Ο ψευδάργυρος μειώνει τα επίπεδα φλεγμονής

Ο ψευδάργυρος μειώνει το οξειδωτικό στρες καθώς και τους δείκτες φλεγμονής μέσα στον οργανισμό.

Το οξειδωτικό στρες και η χρόνια φλεγμονή σχετίζονται με μια σειρά από χρόνιες ασθένειες όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνος και εκφυλιστικές νευροασθένειες.

Μια μελέτη επάνω σε 40 ηλικιωμένους βρήκε πως η χορήγηση 45 mg ψευδαργύρου ημερησίως μείωσε τους δείκτες φλεγμονής σε σημαντικό βαθμό σε σχέση με τον γκρουπ που έλαβε placebo.


Συμπτώματα έλλειψης ψευδαργύρου

Στην πραγματικότητα σοβαρή έλλειψη ψευδαργύρου είναι σπάνια, και κυρίως σχετίζεται με γενετικές μεταλλάξεις, βρέφη που θηλάζουν μητέρες οι οποίες έχουν ανεπάρκεια, αλκοολικοί αλλά και άτομα που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα.

Συμπτώματα σοβαρής έλλειψης ψευδαργύρου περιλαμβάνουν:

  • ανωμαλίες στην ανάπτυξη
  • τριχόπτωση
  • μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνη και υπογονιμότητα
  • κατάθλιψη
  • υστέρηση στην εξέλιξη και ωρίμανση του αναπαραγωγικού συστήματος
  • φαγούρα στο δέρμα
  • χρόνια διάρροια
  • ανωμαλία στην επούλωση πληγών
  • προβλήματα συμπεριφοράς.


Ήπιες μορφές έλλειψης ψευδαργύρου είναι πιο συχνές, ειδικά σε παιδάκια σε αναπτυσσόμενες χώρες όπου οι διατροφικές συνήθειες παρουσιάζουν κενά και προκαλούν ελλείψεις.

Υπολογίζεται πως πάνω από 2 δισεκατομμύρια άτομα ανά τον κόσμο παρουσιάζουν κάποιας μορφής έλλειψη ψευδαργύρου λόγω διατροφικών κενών.

Καθώς η έλλειψη ψευδαργύρου απορυθμίζει το ανοσοποιητικό σύστημα και μας κάνει πιο ευάλωτους σε μολύνσεις, υπολογίζεται πως κάθε χρόνο ο θάνατος 450,000 παιδιών κάτω από 5 έτη σχετίζεται με αυτό το γεγονός. Την έλλειψη ψευδαργύρου.


Ομάδες υψηλού κινδύνου και χαμηλά επίπεδα ψευδαργύρου

Η έλλειψη ψευδαργύρου και το αυξημένο ρίσκο εμφάνισης προβλημάτων υγείας σχετίζεται με τις ακόλουθες καταστάσεις, προβλήματα υγείας αλλά και ομάδες υψηλού κινδύνου:

  • Γαστρεντερικά προβλήματα όπως η Νόσος του Crohn και η κοιλιοκάλη
  • Vegetarians και οι vegans
  • Έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες
  • Μωρά 2ης βρεφικής ηλικίας που ακόμη θηλάζουν αποκλειστικά
  • Άτομα με δρεπανοκυτταρική αναιμία
  • Άτομα με διατροφικές διαταραχές όπως ανορεξία ή βουλιμία, καθώς και άτομα που δεν διατρέφονται σωστά
  • Άτομα με χρόνια νεφρικά προβλήματα
  • Άτομα που καταναλώνουν υπερβολική ποσότητα αλκοόλ

Συμπτώματα μερικής έλλειψης ψευδαργύρου είναι η διάρροια, χαμηλό ανοσοποιητικό, τριχόπτωση, μειωμένη όρεξη, απότομες αλλαγές στη διάθεση, ξηροδερμία, προβλήματα γονιμότητας και προβλήματα στην επούλωση πληγών και τραυμάτων.


Δύσκολα γίνεται η διάγνωση ψευδαργύρου με εργαστηριακές αναλύσεις καθώς το σώμα μας ελέγχει απόλυτα τα επίπεδα και τη συγκέντρωση στο αίμα. Μπορεί δηλαδή μια εξέταση αίματος να δείχνει επάρκεια ενώ στην πραγματικότητα να υπάρχει έλλειψη.

Οι γιατροί συνήθως λαμβάνουν υπόψιν και άλλες παραμέτρους όπως γονίδια και διατροφικές συνήθειες προτού συνταγογραφήσουν χορήγηση συμπληρώματος ψευδαργύρου.


Τρόφιμα πλούσια σε ψευδάργυρο

Υπάρχουν μια σειρά από τροφές που είναι από τη φύση τους πλούσια σε ψευδάργυρο, τόσο από το ζωικό όσο και από το φυτικό βασίλειο.

Μερικές από τις πιο πλούσιες πηγές είναι:pseudargyros 08

Όστρακα: Στρείδια, μύδια, καβούρια, αστακός, γυαλιστερές, αχιβάδες

Κρέατα: Μοσχάρι, χοιρινό, αρνί

Πουλερικά: Γαλοπούλα, κοτόπουλο

Ψαρικά: Σαρδέλες, σολομός, γλώσσα

Όσπρια: Ρεβίθια, φακές, μαύρα φασόλια, μπαρμπουνοφάσουλα

Σπόροι και ξηροί καρποί: Κολοκυθόσποροι, κάσιους, σπόροι κάνναβης

Γαλακτοκομικά: Γάλα, γιαούρτι, τυρί

Αυγά

Δημητριακά ολικής άλεσης: Βρώμη, κινόα, ρύζι καστανό

Ζαρζαβατικά: Μανιτάρια, κέιλ, αρακάς, σπαράγγια, φύλλα από παντζάρι

Τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης όπως το κόκκινο κρέας και τα όστρακα περιέχουν μεγάλες ποσότητες ψευδαργύρου σε μορφή εύκολα αφομοιώσιμη από τον οργανισμό.


Ο ψευδάργυρος που βρίσκεται σε φυτικές πηγές όπως τα όσπρια και τα δημητριακά ολικής άλεσης δεν απορροφάται στον ίδιο βαθμό λόγω συγκεκριμένων φυτικών συστατικών που αποτρέπουν την απορρόφηση.


Εκτός από τα τρόφιμα που από τη φύση τους περιέχουν ψευδάργυρο, υπάρχουν τροφές και προϊόντα εμπορίου που είναι εμπλουτισμένα όπως δημητριακά και άλευρα.


Τοξικότητα, παρενέργειες και αλληλεπιδράσεις

Όπως η έλλειψη προκαλεί μια σειρά από βλάβες και προβλήματα στην υγεία, έτσι και η υπερβολική λήψη ψευδαργύρου έχει τοξικότητα και προκαλεί ανεπιθύμητες παρενέργειες.

Η τοξίνωση από ψευδάργυρο προκαλεί τις ακόλουθες παρενέργειες:

  • Ναυτία και εμετός
  • Έλλειψη όρεξης
  • Διάρροια
  • Κράμπες στομάχου
  • Πονοκέφαλοι
  • Χαμηλό ανοσοποιητικό
  • Μειωμένα επίπεδα καλής χοληστερίνης HDL

Η λήψη μεγάλης ποσότητας ψευδαργύρου για μεγάλα χρονικά διαστήματα επίσης ενδέχεται να προκαλέσει ελλείψεις σε άλλα θρεπτικά συστατικά όπως ο σίδηρος και ο χαλκός.

Η λήψη ποσότητας σιδήρου αρκετά μεγαλύτερη των 25 mg ενδέχεται να μειώσει σημαντικά τα επίπεδα ψευδαργύρου.

Ο ψευδάργυρος επίσης ενδέχεται να μειώσει την απορρόφηση του χαλκού, ειδικά όταν λαμβάνετε σε μεγάλες ποσότητες.

Ο ψευδάργυρος αλληλεπιδρά με διάφορους τύπους φαρμάκων όπως τα αντιβιοτικά (κινολόνης, τετρακυκλίνη) και η πενικιλλαμίνης.

Η λήψη του φαρμάκου τουλάχιστον 2 ώρες πριν ή 4-6 ώρες μετά τη λήψη ψευδαργύρου ελαχιστοποιεί αυτή την αλληλεπίδραση. Τα διουρητικά αυξάνουν την απέκκριση του ψευδαργύρου στα ούρα.


Ψευδάργυρος και δοσολογία. Ποια είναι η ΣΗΔ;

Για να αποφύγουμε τον κίνδυνο τοξίνωσης καλό θα ήταν να μην ξεφύγουμε από την προτεινόμενη δοσολογία που αναγράφεται επάνω στα σκευάσματα ψευδαργύρου, εκτός αν υπάρχει σχετική υπόδειξη από θεράποντα γιατρό.

Η συνιστώμενη ημερήσια δόση (ΣΗΔ) ψευδαργύρου είναι 11 mg για ενήλικες άντρες και 8 mg για ενήλικες γυναίκες.

Έγκυες και θηλάζουσες μητέρες καλό είναι να λαμβάνουν 11 με 12 mg ημερησίως αντίστοιχα.

Σε κάθε περίπτωση μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή εξασφαλίζει επαρκή λήψη ψευδαργύρου σε καθημερινή βάση, εάν και εφόσον δεν υπάρχουν άλλες καταστάσεις υγείας ή θέματα όπως ο αλκοολισμός.

Το ανώτατο όριο λήψης ψευδαργύρου υπολογίζεται στα 40 mg ημερησίως. Ωστόσο το συγκεκριμένο όριο δεν λογίζεται σε περιπτώσεις σοβαρής έλλειψης ή ανεπάρκειας, όπου μπορεί να χορηγηθεί μεγαλύτερη δοσολογία.


Διαθέσιμες μορφές και είδη ψευδαργύρου σε σκευάσματα

Όταν πρόκειται να επιλέξουμε κάποιο συμπλήρωμα διατροφής ή κάποια αλοιφή με ψευδάργυρο καλό είναι να γνωρίζουμε τους διαφορετικούς τύπους που είναι διαθέσιμοι.

Γλυκονικός ψευδάργυρος (Zinc gluconate): Είναι από τις πιο διαδεδομένες μορφές ψευδαργύρου που θα βρούμε σε σκευάσματα όπως σπρέι για την μύτη και καραμέλες για το λαιμό, για την αντιμετώπιση του κρυολογήματος.

Οξείδιο του ψευδαργύρου (Zinc acetate): Το συναντάμε επίσης σε προϊόντα όπως καραμέλες για το λαιμό που στοχεύουν στη μείωση των συμπτωμάτων του κρυολογήματος. Έχει χαμηλότερη απορρόφηση σε σχέση με άλλες μορφές.

Θειϊκός ψευδάργυρος (Zinc sulphate): Χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο για την αντιμετώπιση έλλειψης καθώς επίσης και για την αντιμετώπιση της ακμής.

Πικολινικός ψευδάργυρος (Zinc picolinate): Κάποιες έρευνες συνηγορούν στο ότι ο πικολινικός ψευδάργυρος απορροφάται σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι ο γλυκονικός και ο κιτρικός. Ωστόσο τα σκευάσματα είναι αρκετά ακριβότερα.

Οροτικός ψευδάργυρος (Zinc orotate): Είναι από τις πιο κοινές μορφές σε συμπλήρωμα διατροφής.

Κιτρικός ψευδάργυρος (Zinc citrate): Είναι μια μορφή που απορροφάται εξίσου καλά με τον γλυκονικό αλλά έχει λιγότερο πικρή γεύση. Έτσι το συναντάμε σε αναβράζοντα δισκία ή παστίλιες.


Πηγή : https://healthia.gr/pseydargyros-ti-einai-kai-poy-mas-ofelei/